Υπάρχει δικαίωμα στη… θέα; Οι μόνιμοι κάτοικοι της περιοχής της Ακρόπολης απαντούν κατηγορηματικά: «Ναι, υπάρχει αυτό το δικαίωμα». Μάλιστα, δεν σταματούν μόνο στη λεκτική αναγνώριση αυτού του δικαιώματος, αλλά αναλαμβάνουν μια σειρά πρωτοβουλιών, με στόχο… τη θέαση προς τον Παρθενώνα και τα υπόλοιπα μνημεία του ιερού βράχου των Αθηνών.
Στο πλευρό τους τάσσεται τόσο ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων, όσο και η Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, η οποία συνυπογράφει το ηλεκτρονικό ψήφισμα για τη «διάσωση» της Ακρόπολης από την ανέγερση πολυώροφων ξενοδοχείων.
Αφορμή για τον ξεσηκωμό των κατοίκων της ιστορικής γειτονιάς αποτέλεσε η ανέγερση ενός νέου, σχεδόν περατωμένου κτιρίου, ακριβώς απέναντι από το Μουσείο της Ακρόπολης (Φαλήρου 5), το οποίο πρόκειται να μετατραπεί σε ξενοδοχείο, αλλά και η προέγκριση για την ανέγερση ακόμη ενός πολυώροφου ξενοδοχείου στη συμβολή των οδών Μισαραλιώτου και Τσάμη Καρατάσου.
Σύμφωνα με τους κατοίκους, πρόκειται για δύο κτήρια 9 έως 11 ορόφων, σε μία περιοχή, όπου το μέγιστο ύψος των υπόλοιπων κτιρίων δεν υπερβαίνει τα 21 μέτρα (σ.σ. έξι ορόφους).
Μιλώντας στο Sputnik, οι καταγγέλλοντες επιρρίπτουν την ευθύνη — ανά περίπτωση — τόσο στο υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, όσο και στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, όπως επίσης και στην πολεοδομική υπηρεσία του δήμου Αθηναίων.
Πώς ξεκίνησαν όλα
Το κτίριο της οδού Φαλήρου 5, όπως και αυτό που πρόκειται να αναγερθεί στις οδούς Μισαραλιώτου και Τσάμη Καρατάσου, εντάσσονται εντός των ορίων του αρχαιολογικού χώρου της πόλης των Αθηνών, δηλαδή στο άμεσα δομημένο περιβάλλον της Ακρόπολης.
Παρά τη γειτνίαση με τον ιερό βράχο, σύμφωνα με το ισχύον νομικό καθεστώς, το υπουργείο Πολιτισμού δεν διαθέτει την αρμοδιότητα ελέγχου του ύψους των κτιρίων, η οποία αντίθετα εμπίπτει στον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό του 2012 (σ.σ. ανώτατο όριο ύψους 32 μέτρα).
Ταυτόχρονα, το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο οφείλει να παρέμβει και να ελέγξει τη νομιμότητα των οικοδομών, μόνο στην περίπτωση πραγματοποίησης σωστικών ανασκαφών —και όχι στην περίπτωση του ύψους της οικοδομής, από τη στιγμή που βρίσκονται εκτός των στενών ορίων των οδών Αρεοπαγίτου, Μακρυγιάννη, Ροβέρτου Γκάλι και Ερεχθείου.
Πού εντοπίζεται το πρόβλημα
Σύμφωνα με τους καταγγέλλοντες, το πρόβλημα συνίσταται — σχεδόν αποκλειστικά — στο ισχύον καθεστώς, το οποίο είναι υπερβολικά χαλαρό, δεδομένου του ιστορικού συμβολισμού της περιοχής. «Ζητούμε τη θέσπιση αυστηρότερων όρων δόμησης, προκειμένου να προφυλαχθεί και να προστατευτεί ο χαρακτήρας αυτής της ζωτικής περιοχής» δηλώνει η Ειρήνη Φρεζάδου, αρχιτέκτονας και επικεφαλής της πρωτοβουλίας.
«Οι ισχύοντες κανονισμοί είναι απαράδεκτοι, όπως επίσης και οι όροι δόμησης. Δυστυχώς, οι δύο οικοδομές, στο τελικό τους στάδιο, είναι νόμιμες» σπεύδει να συμπληρώσει, μιλώντας στο Sputnik.
Παρ' όλα αυτά, δεν θα μπορούσαν να απουσιάζουν και οι μικρής κλίμακας παρατυπίες, καθώς — κατά την ίδια — δεν τηρήθηκαν επακριβώς οι απαιτούμενες διαδικασίες, προκειμένου να φθάσουμε στο σημερινό σημείο.
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ), το οποίο λειτουργεί ως δικλείδα ασφαλείας απέναντι στις πιθανές στρεβλώσεις του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού.
Όπως εξηγεί η κα Φρεζάδου, το ΚΑΣ διαθέτει τη δυνατότητα να μπλοκάρει τη νόμιμη ανέγερση τέτοιου είδους οικοδομών, κάτι το οποίο έχει επανειλημμένως πράξει στο παρελθόν, εφόσον κρίνει ότι αλλοιώνεται ο χαρακτήρας της αρχαιολογικής περιοχής.
Ωστόσο, στην περίπτωση του — ύψους 32 μέτρων — κτιρίου της οδού Μισαραλιώτου, το ΚΑΣ άναψε κανονικά το «πράσινο φως», ενώ ουδέποτε κλήθηκε να αποφανθεί επί του κτιρίου — ύψους 36,5 μέτρων — της οδού Φαλήρου.
Η πολεοδομική «βόμβα» των 36,5 μέτρων
Κάνοντας ειδική αναφορά στο περατωμένο κτίριο της οδού Φαλήρου, η αρχιτέκτονας επισημαίνει ότι παρότι δεν υπήρξε γνωμοδότηση από το ΚΑΣ, η πολεοδομία του δήμου Αθηνών ενέκρινε την κατασκευή του ξενοδοχείου, επικαλούμενη τους κανονισμούς του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού.
Σύμφωνα με τον τελευταίο, εφόσον ένα κτίριο χαρακτηριστεί «πράσινο», τότε το ανώτατο όριο των 32 μέτρων δύναται να επεκταθεί κατά έναν επιπλέον όροφο —εξ' ου και το ύψος των 36,5 μέτρων.
Από την πλευρά της, πάντως, η αρμόδια υπηρεσία του δήμου Αθηναίων, μέσω διαρροής στο Sputnik, καθιστά σαφές ότι όλα έγιναν με βάση τη νομοθεσία και τους ισχύοντες κανόνες που έχουν θεσπιστεί από το υπουργείο Περιβάλλοντος.
Σε κάθε περίπτωση, οι κάτοικοι της περιοχής και οι φορείς που στέκονται αρωγοί σ' αυτή την προσπάθεια, θεωρούν ότι το μείζον ζήτημα δεν είναι η αποδεδειγμένη παραβίαση των απαιτούμενων διαδικασιών, αλλά η άρδην και εξ ολοκλήρου αναθεώρηση των όρων δόμησης της περιοχής.
Θεωρούν συγκεκριμένα, ότι ακόμη και το όριο των 32 μέτρων συνιστά ουσιώδη αλλοίωση του οικιστικού περιβάλλοντος, καθώς υπερβαίνει κατά τουλάχιστον 1-2 ορόφους το μέσο ύψος των κτηρίων της περιοχής.
Ως εκ τούτου, απαιτούν και ζητούν τη δέσμευση των συναρμόδιων υπουργείων για την εκ βάθρων αναθεώρηση των όρων δόμησης και χρήσεων γης στην περιοχή περιμετρικά του ιερού βράχου της Ακρόπολης, αξιώνοντας ως ανώτατο όριο ύψους τα 21 μέτρα και ως ανώτατη δυναμικότητα των ξενοδοχειακών εγκαταστάσεων τις 100 κλίνες.
«Αναγκαίο ένα νέο νομικό πλαίσιο»
«Φαντάζομαι και ελπίζω να γκρεμιστούν αυτοί οι δύο παραπάνω όροφοι» επισημαίνει στο Sputnik η πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, Σταματία Μαρκέτου, αναφερόμενη στην περατωμένη οικοδομή της οδού Φαλήρου.
Ωστόσο, δεν παραλείπει να εξάρει την ανάγκη θέσπισης ενός νέου νομικού πλαισίου, προκειμένου να δοθεί μία οριστική επίλυση του οικιστικού προβλήματος στην περιοχή της Ακρόπολης, προς την κατεύθυνση της διαφύλαξης της ιστορικότητας της ελληνικής πρωτεύουσας.
«Πρέπει να δούμε με ποιο νομικό πλαίσιο θα γίνουν όλα αυτά» σχολιάζει, επίσης, μιλώντας στο Sputnik και στέλνοντας σαφές μήνυμα για «το κλείσιμο όλων των παραθύρων του νόμου».
Και συμπληρώνει: «Αυτή η περιοχή είναι ήδη ένα απέραντο ξενοδοχείο. Πόσο τουρισμό αντέχει αυτή η χώρα; Υπάρχει αλλοίωση της περιοχής και κάτι πρέπει να γίνει άμεσα».
«Ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός θα πρέπει να κηρυχθεί αντισυνταγματικός και γι' αυτό έχουμε προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας» υπερθεματίζει από την πλευρά της, η κ. Φρεζάδου.
Η περίπτωση του Ελληνικού
Στο ερώτημα αν υπάρχουν άλλες παρεμφερείς περιπτώσεις, η κα Μαρκέτου παραπέμπει στο Ελληνικό, προειδοποιώντας ότι οι τεράστιοι ουρανοξύστες, οι οποίοι αναμένεται να ανεγερθούν στον πρώην αερολιμένα των Αθηνών, «θα κλείσουν την πρόσβαση στο παραλιακό μέτωπο».
«Είμαστε μια πόλη με τόσα προβλήματα, οικιστικά και περιβαλλοντικά. Οι ουρανοξύστες δεν έχουν να προσφέρουν κάτι» καταλήγει, εμμένοντας στην ανάγκη αποτροπής της κατασκευής πολυώροφων κτιρίων.
Η αντίδραση της κυβέρνησης
Αξίζει να σημειωθεί ότι το ηλεκτρονικό ψήφισμα εναντίον της ανέγερσης των δύο ξενοδοχείων στη «γειτονιά» της Ακρόπολης, έχει συγκεντρώσει μέχρι στιγμής πάνω από 22.000 υπογραφές, γεγονός το οποίο αναγκαστικά… τράβηξε την προσοχή των ιθυνόντων.
Τα συναρμόδια υπουργεία ανακοίνωσαν, για παράδειγμα, τον επανέλεγχο των πολεοδομικών αδειών και την επανεξέταση της διοικητικής διαδικασίας, προλειαίνοντας το έδαφος για την αναστολή της ισχύος των αδειών εκτέλεσης οικοδομικών εργασιών, έως ότου καθοριστεί το νέο πλαίσιο δόμησης στις «ευαίσθητες» περιοχές της πρωτεύουσας.
