Κάποιοι βρεθήκαμε στην καραντίνα να κάνουμε ένα γενικό «ξεσκαρτάρισμα» στο σπίτι, μεταφέροντας στους κάδους αντικείμενα που είχαν χαλάσει ή, απλά, δεν χρειαζόμασταν πια. Κάπου εκεί ίσως συνειδητοποιήσαμε ότι για πολλά από αυτά δεν γνωρίζαμε τρόπους διαχείρισης φιλικούς προς το περιβάλλον και, γιατί όχι, για την τσέπη μας. Ότι μόνο ένα μικρό ποσοστό τους μπορούσε να καταλήξει στους γνώριμους μπλε κάδους της ανακύκλωσης. Απευθυνθήκαμε λοιπόν στη Δρα Χριστίνα Χρόνη, επιστημονική συνεργάτιδα του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου και σύμβουλο Περιβάλλοντος, με την οποία ετοιμάσαμε έναν λεπτομερή οδηγό ανακύκλωσης, επαναχρησιμοποίησης και διαχείρισης αποβλήτων που προκύπτουν από αντικείμενα καθημερινής χρήσης.
«Συνήθως, στην καθημερινότητά μας ερχόμαστε αντιμέτωποι με τις εξής άτυπες κατηγορίες απορριφθέντων αντικειμένων: αυτά που μπορείς να οδηγήσεις στην ανακύκλωση όπως είναι (π.χ., κουτάκια αλουμινίου, γυάλινες φιάλες, κάποιες πλαστικές συσκευασίες), όσα πρέπει να αποσυναρμολογηθούν προκειμένου να ανακυκλωθούν τα επί μέρους υλικά τους (π.χ., ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές) και εκείνα που δεν ανακυκλώνονται είτε λόγω του υλικού από το οποίο είναι κατασκευασμένα είτε επειδή τα υλικά από τα οποία αποτελούνται έχουν γίνει σαν ενιαίο σώμα και δεν διαχωρίζονται (π.χ. συσκευασίες διάφορων σνακ)» εξηγεί στο Sputnik η Δρ. Χρόνη, προσθέτοντας: «Αυτή τη στιγμή, στη χώρα μας, υπάρχουν περισσότερα από 20 συστήματα για την εναλλακτική διαχείριση και ανακύκλωση ενός μεγάλο εύρους προϊόντων. Ωστόσο, υπάρχουν επίσης προϊόντα από υλικά που μπορούν να ανακυκλωθούν, αλλά δεν διαθέτουμε τις αντίστοιχες δομές».
Στην πραγματικότητα, η ανακύκλωση δεν είναι η νούμερο ένα «πράσινη» επιλογή. Η Ευρωπαϊκή Ένωση στηρίζει την εναλλακτική διαχείριση αποβλήτων, η οποία βασίζεται στη λεγόμενη ιεραρχία διαχείρισης των αποβλήτων. Η ιεραρχία αυτή αναφέρεται στη Θεματική Στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Πρόληψη και την Ανακύκλωση των Αποβλήτων (έχει ενσωματωθεί στην ελληνική νομοθεσία) και κατατάσσει τις επιλογές διαχείρισης από τις πιο επιθυμητές στις λιγότερο επιθυμητές:
- Πρόληψη (μη δημιουργία αποβλήτων).
- Επαναχρησιμοποίηση.
- Ανακύκλωση.
- Ανάκτηση ενέργειας (μέρος εκείνης που έχει σπαταληθεί για την παραγωγή του προϊόντος).
- Απόρριψη στο περιβάλλον.
Ας δούμε λοιπόν ποιες λύσεις έχουμε για τα πιο κοινά και «δύστροπα» οικιακά απορρίμματα.
Ηλεκτρικές/ηλεκτρονικές συσκευές
- Τις μικρές συσκευές μπορούμε να τις μεταφέρουμε στους πράσινους plexiglass κάδους της Ανακύκλωσης Συσκευών Α.Ε., που υπάρχουν, π.χ., σε κάποια ΚΕΠ, ΚΑΠΗ, διάφορα σουπερμάρκετ και καταστήματα ηλεκτρικών συσκευών. Για τις μεγαλύτερες, επικοινωνούμε με τον Δήμο μας ώστε είτε να τις παραλάβει από το σπίτι μας είτε να μας ενημερώσει για το σημείο (συνήθως container) όπου μπορούμε να τις μεταφέρουμε. Επιπλέον, κάποια καταστήματα ηλεκτρικών ειδών παραλαμβάνουν παλιές συσκευές (συνήθως με την αγορά μίας καινούριας).
Ξύλινα έπιπλα και παιχνίδια
- Για τα ογκώδη έπιπλα μπορούμε να επικοινωνήσουμε με τον Δήμο για την περισυλλογή τους, όπως κάνουμε και με τις μεγάλες οικιακές συσκευές.
- Για ξύλινα έπιπλα αλλά και οποιαδήποτε μεταχειρισμένα αντικείμενα δεν χρειαζόμαστε πλέον, μπορούμε να επικοινωνήσουμε, από τις 25 Μαΐου και μετά, με το Ρέτο Ελλάς, ένα μη κερδοσκοπικό σωματείο. Τα διοχετεύει σε ένα δίκτυο καταστημάτων μεταχειρισμένων ειδών σε όλη την Ελλάδα, όλα τα έσοδα των οποίων διατίθενται, όπως υπογραμμίζει η ιστοσελίδα (www.retohellas.com), στην παροχή βοήθειας σε τοξικομανείς.
Πλαστικά παιχνίδια
Ένα μεγάλο αγκάθι, καθώς, παρά την τεράστια παραγωγή και απόρριψή τους, δεν υπάρχει φορέας διαχείρισης στη χώρα μας των παιχνιδιών που δεν έχουν ηλεκτρονικά/ηλεκτρικά μέρη. Τα παιχνίδια με ηλεκτρονικά/ηλεκτρικά μέρη υπάγονται στο ρεύμα των αποβλήτων ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού και μπορεί να οδηγηθούν στους κάδους της Ανακύκλωσης Συσκευών Α.Ε.
«Στην Ισπανία είχε υλοποιηθεί πριν κάποια χρόνια ένα πιλοτικό πρόγραμμα όπου, με τη βοήθεια μεγάλων καταστημάτων παιχνιδιών, συγκέντρωνε, επιδιόρθωνε και διέθετε παιχνίδια με ηλεκτρονικά μέρη σε πολύ χαμηλές τιμές. Για την πρόληψη ή τη διαχείριση των υπόλοιπων απορριφθέντων παιχνιδιών, δηλαδή εκείνων που δεν έχουν ηλεκτρονικά μέρη, αυτή τη στιγμή έχουμε σε ευρωπαϊκό επίπεδο μεμονωμένες ιδιωτικές πρωτοβουλίες, π.χ., από εταιρείες που έχουν αρχίσει να αντικαθιστούν τα συμβατικά τουβλάκια τους με βιοδιασπώμενα» σχολιάζει η Δρ. Χρόνη, προσθέτοντας: «Οπότε το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε για την ώρα είναι να τα κρατάμε σε καλή κατάσταση και στη συνέχεια να τα δωρίζουμε».
Ρούχα, παπούτσια, λευκά είδη
- Όλα τα παραπάνω προϊόντα, και οποιοδήποτε υφασμάτινο αξεσουάρ (π.χ.,τσάντες) μπορούν πλέον να τοποθετηθούν στους κόκκινους κάδους της Recycom, που βρίσκονται πλέον σε διάφορα σημεία της Ελλάδας (www.recycom.gr). «Ό,τι είναι σε καλή κατάσταση, επιδιορθώνεται από την ιδιωτική αυτή εταιρεία και δωρίζεται σε ιδρύματα ή ευπαθείς ομάδες πληθυσμού. Τα υπόλοιπα απορρίμματα τεμαχίζονται και βρίσκουν άλλες χρήσεις, π.χ., γίνονται στουπιά ή γέμισμα για στρώματα κ.λπ.» όπως επισημαίνει η Δρ. Χρόνη.
- Ρούχα και αξεσουάρ δέχονται και διάφορες εταιρείες με αλυσίδες καταστημάτων στην Ελλάδα, όπως η H&M και η Intimissimi (ανά περιόδους ή σε μόνιμη βάση), με αντάλλαγμα εκπτωτικά κουπόνια.
- Επενδύουμε, όσο μπορούμε, στην επιδιόρθωσή τους αλλά και στην αγορά second hand ρούχων και αξεσουάρ από τα αντίστοιχα καταστήματα.
Βιβλία, σημειωματάρια, ημερολόγια
- Αν ένα βιβλίο είναι σε καλή κατάσταση, προτιμάμε να το δωρίσουμε σε φορείς όπως μια Δημοτική Βιβλιοθήκη ή ένα σχολείο. Για ένα παλιό σημειωματάριο ή ημερολόγιο, αναζητάμε τρόπους επαναχρησιμοποίησης: π.χ., τα δίνουμε στα παιδιά να ζωγραφίσουν ή κάνουμε μαζί τους ένα σπιτικό εργαστήρι παρασκευής χαρτοπολτού.
- Εναλλακτικά, αφαιρούμε αν μπορούμε οποιοδήποτε μη χάρτινο μέρος (π.χ., συρραπτικά, πλαστικοποιημένα εξώφυλλα) και τα μεταφέρουμε για ανακύκλωση είτε στον κάδο διαλογής χαρτιού είτε στον μπλε κάδο. Στην τελευταία περίπτωση «καλό είναι να μη σκίζουμε τα χαρτιά, γιατί η διαλογή τους δυσχεραίνεται και ενδέχεται να πάνε χαμένα».
Σκουριασμένα, μεταλλικά εργαλεία
Αποφεύγουμε να τα ρίξουμε στους μπλε κάδους. Συγκεντρώνουμε μια ποσότητα και τη δίνουμε σε παλαιοπωλεία ή σε σκραπατζίδικα.
Οργανικά απόβλητα
- Το καλύτερο είναι να προλάβουμε τη σπατάλη φαγητού, για παράδειγμα, αγοράζοντας μικρότερες ποσότητες από το σουπερμάρκετ (ανάλογα με τις πραγματικές μας ανάγκες), ακολουθώντας πιστά τις οδηγίες συντήρησης τροφίμων και χρησιμοποιώντας τα περισσεύματα την επόμενη μέρα σε μια διαφορετική συνταγή.
Πλαστικές σακούλες
- Ανάμεσα στις εναλλακτικές επιλογές που έχουμε για τον περιορισμό της χρήσης τους είναι οι πάνινες, οι χάρτινες τσάντες και τα δίχτυα για τα ψώνια. Μια λιγότερο γνωστή λύση, για τις περιπτώσεις όπου το πλαστικό είναι αναντικατάστατο (π.χ., για να μαζέψουμε τις ακαθαρσίες του σκύλου μας), είναι οι κομποστοποιήσιμες βιοπλαστικές σακούλες, που πλέον «διατίθενται σε προσιτές τιμές και βρίσκονται σε πολλά σημεία στην αγορά» μας ενημερώνει η Δρ. Χρόνη.
- Στο κατάστημα-εργαστήριο Πλαστικουργείο (plastikourgeio.com) στο κέντρο της Αθήνας υπάρχει ένας κάδος διαλογής για πλαστικές σακούλες. Από κει τις παραλαμβάνει μια καλλιτέχνιδα, η Thela, που τις επαναχρησιμοποιεί στην κατασκευή των αξεσουάρ της.
Χειρουργικές μάσκες και γάντια
Παρόλο που φτιάχνονται από ανακυκλώσιμα υλικά, δυστυχώς υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να είναι μολυσμένες με τον νέο κορονοϊό. Γι’ αυτό προτού τις απορρίψουμε, τις τοποθετούμε σε σακουλάκι, που κάνουμε κόμπο και μετά τοποθετούμε στον απλό κάδο. Το ίδιο ισχύει και για τα χειρουργικά γάντια.
Μικροαντικείμενα: οδοντόβουρτσες, καλαμάκια, κάψουλες καφέ
Δεδομένου ότι δεν υπάρχουν ειδικές υποδομές για την ανακύκλωσή τους, είναι σκόπιμο να αναζητήσουμε τρόπους για την πρόληψή τους. Έτσι:
- Αντί για τις κάψουλες καφέ μίας χρήσης, αναζητάμε επαναγεμιζόμενες κάψουλες καφέ πολλαπλών χρήσεων, συμβατές με τη μάρκα της καφετιέρας που χρησιμοποιούμε.
- Αντί για τα πλαστικά καλαμάκια μίας χρήσης (επίσης μη ανακυκλώσιμα), επενδύουμε σε καλαμάκια inox, από μπαμπού, ή από χοντρό πλαστικό για πολλαπλές χρήσεις. Καθαρίζονται με τα ειδικά, λεπτά βουρτσάκια, που πωλούνται είτε ξεχωριστά είτε σε σετ με τα καλαμάκια.
- Οι πλαστικές οδοντόβουρτσες δεν «μπαίνουν» στον μπλε κάδο, οπότε μπορούμε να τις αντικαταστήσουμε με εκείνες από μπαμπού, που όταν παλιώσουν απορρίπτουμε σε απλό κάδο, αφού έχουμε αφαιρέσει τις πλαστικές τρίχες. Το μπαμπού, ως είδος ξύλου, επιβαρύνει λιγότερο το περιβάλλον. Ωστόσο, πριν από την αγορά τους ελέγχουμε το περιβαλλοντικό αποτύπωμά τους.
